"W przypadku przemocy wobec dziecka zarówno fizycznej jak i psychicznej, jaką jest między innymi izolowanie dziecka od drugiego rodzica, w opinii wielu Sądów, a przede wszystkim Sądu Najwyższego, może zajść potrzeba zmiany orzeczenia o kontaktach, w tym przez skorzystanie z art. 1134 K.r.o. wprowadzonego przez ustawę z dnia 6 listopada 2008 r., który daje sądowi opiekuńczemu, orzekającemu w sprawie kontaktów z dzieckiem, kompetencję do zobowiązania rodziców do określonego postępowania, ze wskazaniem możliwości kierowania rodziców do placówek lub specjalistów, zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc. Utrzymujący się stan braku kontaktu rodziców z dzieckiem może i powinien skutkować potrzebą wszczęcia postępowania dotyczącego władzy rodzicielskiej.
W orzeczeniu Sądu Najwyższego możemy przeczytać - przy wyborze jednego z rodziców, któremu powierza się wykonywanie praw rodzicielskich w pełnym zakresie, należy mieć na względzie kwalifikacje podmiotowe obojga rodziców, w tym także ich zdolności wychowawcze. Należy więc każdorazowo oceniać, które z nich daje lepszą gwarancję wychowania dziecka na prawego człowieka i obywatela (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 30 sierpnia 1949 r., sygn. akt. WaC 76/49, a także z dnia 26 kwietnia 1958 r., sygn. akt. 3 CR 135/58).
Istotnym w sprawie o powierzenie wykonywania władzy rodzicielskiej jest także wzajemny dotychczasowy stosunek rodziców do siebie i do dziecka, a także - jako okoliczność ujemna - czy jedno z rodziców nie wpaja dziecku uczucia niechęci lub nienawiści do drugiego i jego otoczenia (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 1 grudnia 1957 r., sygn. akt. 1 CR 1045/56). Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 sierpnia 1981 r., sygn. akt. III CRN 155/81, wskazuje, iż sąd rozstrzygając o władzy rodzicielskiej powinien kierować się przede wszystkim dobrem dziecka oraz interesem społecznym, a nie interesem jednego czy obojga rodziców.
Art. 113 § 1 K.r.o. przewiduje, że także w odniesieniu do dziecka utrzymywanie kontaktów powinno być nie tylko jego prawem, ale i obowiązkiem. Jest to przesłanka do wzmożenia działań pozwalających na przełamanie negatywnego nastawienia dziecka do kontaktów i to nie tylko przez wymuszenie na rodzicu sprawującym pieczę zachowań sprzyjających realizacji kontaktów. W razie braku skuteczności środków, celowe jest podjęcie działań terapeutycznych w stosunku do dziecka, nakierowanych na zmianę nastawienia dziecka do kontaktów z rodzicem. Działania te mogą być podejmowane na podstawie art. 109 K.r.o. Na tej samej podstawie może być orzekane poddanie wykonywania władzy rodzicielskiej nadzorowi kuratora. W najpoważniejszych przypadkach może wchodzić w grę zastosowanie art. 111 K.r.o. (pozbawienie władzy rodzicielskiej).
W orzecznictwie Sądu Najwyższego można dostrzec oceny dopuszczające taką możliwość. Np. w postanowieniu z dnia 1 października 1998 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że za nadużycie władzy rodzicielskiej i rażące zaniedbywanie wynikających z niej obowiązków w rozumieniu art. 111 § 1 K.r.o. może być uznane celowe izolowanie dziecka i jego psychiczne sobie podporządkowywanie (I CKN 834/98, OSNC 1999/4/72).
Do podobnego praktycznego skutku (zmiana osoby uprawnionej do pieczy nad dzieckiem) może też prowadzić orzeczenie na podstawie art. 107 K.r.o. W tym zakresie aktualne pozostaje dawniejsze orzeczenie Sądu Najwyższego, które jako ujemną okoliczność wskazuje wpajanie dziecku uczucia niechęci lub nienawiści do drugiego z rodziców, a zatem jest relewantne dla omawianego zagadnienia (orzeczenie z dnia 2 grudnia 1957 r., I CR 1045/56, OSN 1959, Nr III, poz. 76). Odnotować też należy postanowienie z dnia 30 sierpnia 1977 r., III CRN 204/77, w którym Sąd Najwyższy, wskazując na związek między władzą rodzicielską a kontaktami osobistymi rodziców z dzieckiem, stwierdził, że uniemożliwienie utrzymania właściwego kontaktu osobistego między rodzicem a dzieckiem narusza w zasadzie interes małoletniego i może stanowić przyczynę uzasadniającą zmianę prawomocnego postanowienia regulującego wykonywanie władzy rodzicielskiej.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Zapraszamy do komentowania!